Historia Kaplicy Dworskiej w Marcinkowicach
Kaplica została wybudowana w latach: 1925, 1926 staraniem dziedzica Stanisława Morawskiego, za czasów ks. Jozefa Adamczyka, proboszcza Chomranic. Zaprojektowana została przez inżyniera architekta Okonia z Tarnowa. Kaplicę tę postawił majster Dadał z Marcinkowic przy pomocy trzech cieśli, dach kaplicy pokrył blachą Władysław Żakża z Nowego Sącza. Wzniesiono ją na wcześniej wybudowanym grobowcu dla zmarłych krewnych właścicieli dworu, ktorych zwłoki tu przebywały do powstania cmentarza komunalnego w Marcinkowicach nad Pasternikiem. W grobowcu pod kaplicą spoczywali między innymi: rodzice Olgi Morawskiej, Marysia Morawska oraz Adam Dąbrowa – Morawski, uczestnik Powstania Styczniowego, który zmarł w wieku 100 lat. Nowy cmentarz komunalny na cmentarzem Legionistów został założony w 1960 roku.
Poświęcenia kaplicy pod wezwaniem św. Rodziny dokonał ks. prałat Roman Mazur z Nowego Sącza w 1926r. W czasie wojny, początkowo kapliczka była obsługiwana przez proboszcza z Chomranic, ojców Jezuitów z Nowego Sącza a w czasie wojny duszpasterzował przy niej misjonarz ks. dr Tadeusz Olszański, który w dużej mierze przyczynił się do oszalowania kaplicy. Kaplica stała się pierwszym kościołem parafialnym w 1952 r. i była nim do 18 VII 1955 roku, gdy wybudowany został nowy kościół parafialny. Kaplica została wpisana do rejestru zabytków 20 lutego 2009 r. W jej ołtarzu głównym jest obraz „Św. Rodziny” namalowany przez pana Michała Porębę wiceprezesa Związku Polskich Artystów Plastyków Okręgu Tarnowskiego. Jest on kopią dzieła włoskiego malarza Angolo di Cosimo di Mariano, zwanego także Bronzino. Nowy, „posoborowy”, ołtarz został wykonany przez pana Piotra Sowę.
Jedna z okrągłych ozdobnych rozet umieszczonych na nogach ołtarza pochodzi ze starego ołtarza kaplicy dworskiej. Z niego zachowały się także relikwie nieznanego świętego. Zostały one umieszczone w mensie nowego ołtarza. Kryształowy żyrandol, który niegdyś znajdował się w kaplicy, został odnaleziony na strychu plebanii. Taki sam żyrandol można oglądać w zabytkowym kościołku w Łabowej. Pancerne tabernakulum sprawił własnym kosztem pan Zdzisław Kwiatkowski z Marcinkowic, jest to jego rękodzieło. Drewniane dwie kolumny podpierające chór, o wysokości 226 centymetrów zostały nie spalone „na szczęście”, ale schowane na strychu kaplicy, gdy przerabiano ją na salę katechetyczną po usunięciu religii ze szkół. Kapliczka Matki Bożej Fatimskiej została wykonana ze starej kaplicznej chrzcielnicy. Obraz Pana Jezusa Miłosiernego został umieszczony w kaplicy najpóźniej w 1950 r. a więc najwyżej 12 lat po śmierci św. Faustyny. Nieznany jest malarz tego obrazu. Obrazek z bł. Janem Pawłem II Wielkim, który opatrzony jest „relikwią szaty” Ojca św. został przywieziony z Rzymu 2012 r. a ofiarował go zastępca generała zakonu Salwatorianów. Matka Boża Katyńska – obraz ten został namalowany na płótnie przez siostrę Luizę Zaczyk ze Zgromadzenia Sióstr Służebniczek.
Obraz został ukończony przez artystkę w nocy 9/10 kwietnia 2010 roku a więc na parę godzin przed katastrofą smoleńską. Św. Józef – największy obraz, o wymiarach: 216 cm x 137cm, jest dziełem malarza z Krakowa – pana Kazimierza J. Rydla – spokrewnionego z poetą Lucjanem Rydlem. Obraz został namalowany w 1988 r. Ufundował go w dużym stopniu ks. prałat Stanisław Pieprznik – proboszcz z Trzetrzewiny. Matka Boża Częstochowska – ten kolejny obraz został ufundowany przez Olgę Morawską – żonę dziedzica Stanisława – jako wotum za ocalenie syna Jana z kaźni hitlerowskiej. Na odwrocie obrazu widnieją takie słowa dedykacji: „Do kaplicy w Marcinkowicach jako wotum za powrót syna Jana z obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu – ofiarowuje matka Olga Morawska, 14 V 1950 r.” Jan Morawski został wysłany do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu za ukrywanie Jana Karskiego. Dzwon tzw. „sygnaturka” pochodzi z Klęczan, tam wisiał na starej lipie i służył do ogłaszania ludziom pracującym na polach dworskich przerwy obiadowej. Renowacja kaplicy i jej otoczenia została wykonana w latach: 2010, 2011, 2012. Ponownego poświęcenia kaplicy dokonał ks. bp. Andrzej Jeż 13 października 2012 r.
Rys historyczny kaplicy został opracowany przez uczennice
Gimnazjum w Marcinkowicach w 2013 r.
P.S Stanisław Morawski był ostatnim właścicielem majątku Marcinkowice.
Kupił go w 1921 roku i gospodarował tu aż do parcelacji przez rząd komunistyczny.
Po wypędzeniu rodziny z dworu pozostał w Marcinkowicach, mieszkając u rodziny Kołaczów na Kolonii. Początkowo uczył w szkole rolniczej utworzonej na bazie jego majątku a później pracował na „Żwirowni”. Żona z synem przeniosła się do Warszawy. Stanisław Morawski zmarł
w 1969 roku. Spoczywa w rodzinnym grobowcu na miejscowym cmentarzu.
Nowa inwentaryzacja kaplicy dworskiej w Marcinkowicach
1. Ołtarzowy obraz Św. Rodziny
Obraz został namalowany przez pana Michała Porębę – wiceprezesa Związku Polskich Artystów Plastyków Okręgu Tarnowskiego. Jest on doskonałą kopią dzieła włoskiego malarza Angolo di Cosimo di Mariano zwanego także Bronzino. Żył on w latach 1503 do 1572. W okresie 1525 – 1535 powstały jego obrazy o tematyce religijnej i mitologicznej. Około 1533 r. został nadwornym malarzem Medyceuszy we Florencji. W 1537 r. wstąpił do tamtejszego cechu św. Łukasza i Akademii Florenckiej. W latach 1546 – 1547 studiował w Rzymie dzieła Michała Anioła. Oprócz pobytu w Pizie w latach 1564 – 1565 resztę życia spędził we Florencji.
Charakterystyka obrazu – oryginału: Św. Rodzina (1555 -156o)
Tempera na płótnie 117 x 99 cm. Muzeum Sztuk Pięknych im. Puszkina w Moskwie. Wspomniana wyżej kopia obrazu została ofiarowana parafii w Marcinkowicach przez państwo Marię i Ferdynanda Porębów, Rodziców artysty, z okazji złotego jubileuszu ich małżeństwa. Poprzedni obraz Św. Rodziny, podarowany parafii przez państwa Józefę i Władysława Górkowskich, odnowiony przez panią konserwatorkę Karolinę Kwiatkowską, powrócił do kościoła parafialnego i będzie eksponowany w czasie liturgicznych uroczystości. Pierwszy obraz Św. Rodziny, jaki znajdował się w kaplicy, zaginął w nieznanych okolicznościach.
2. Kapliczka Matki Bożej Fatimskiej
Została wykonana ze starej chrzcielnicy. Chrzcielnica ta powstała w warsztacie stolarskim p. Józefa Smajdora w roku 1953. Była ona pomalowana (tzw. marmurek) przez pana Feliksa Kąckiego. W 1955 kaplica przestaje być kościołem parafialnym i wtedy chrzcielnicę przeniesiono do nowego kościoła. W 2000 r. chrzcielnica ta przestaje być używana, gdyż zastąpiono ją nową, wykonaną z marmuru – „rosa verona”. Kapliczka Matki Bożej Fatimskiej jest zbudowana tak, że można z niej z powrotem odtworzyć chrzcielnicę. Dawna misa na wodę chrzcielną jest ukryta podpostumentem figury Matki Bożej.
3. Ołtarz
Nowy ołtarz został wykonany przez pana Piotra Sowę. Jedna z okrągłych ozdobnych rozet umieszczonych na nogach ołtarza pochodzi ze starego ołtarza kaplicy dworskiej, który z powodu wielkiego zniszczenia został przeznaczony na spalenie. Druga rozeta (na prawej nodze ołtarza patrząc od strony nawy kaplicznej) została wykonana na wzór pierwszej przez p. Magdalenę Kotkowską z Piątkowej. Ze starego ołtarza zachowały się także relikwie (nieznanego świętego). Zostały one umieszczone w mensie nowego ołtarza.
4. Pancerne tabernakulum
„Sprawił go własnym kosztem pan Zdzisław Kwiatkowski z Marcinkowicnr. 4” – tak odnotowane jest przez ks. Józefa Górę w „Kronice Parafialnej”. Tabernakulum nie jest przeróbką z jakiegoś sejfu, ale niewiarygodnym rękodziełem. Niewiarygodnym, gdyż jest tak solidne, tak ma przemyślne zamknięcie zwieńczone odlanym w metalu portalem, że wydawało się, że wyprodukowane zostało w jakimś specjalistycznym zakładzie.
P. Zdzisław opowiadał mi (piszącemu ks. J.B.) na kilka tygodni przed śmiercią (zmarł 16 grudnia 2012 r.), że wykonał tabernakulum z nowych blach. Odniosłem wrażenie, że chciał mi w ten sposób powiedzieć, że tabernakulum, które jest mieszkaniem Pana Jezusa, nie można było wykonać z jakiegoś starego, czy przecenionego materiału. Dodał też, że zostało ono pomalowane w kolorze złota przez Feliksa Kąckiego, który pomalował również naszą pierwszą chrzcielnicę. Pan Zdzisław ubolewał także, wręcz wstyd mu było, że wykonane tabernakulum nie jest takie o jakim marzył dla Najświętszego Sakramentu.
5. Kryształowy żyrandol
który niegdyś znajdował się w kaplicy. Żyrandol ten został odnaleziony w tzw. „rupieciarni” na plebanii. Taki sam żyrandol można oglądać w zabytkowym kościółku w Łabowej. Nasz żyrandol został odnowiony przez p. Ryszarda Jahnę z Tarnowa, wykonawcę tabernakulum w kościele parafialnym.
6. Drewniane kolumny podpierające chór
Te dwie kolumny wysokości 226 centymetrów zostały „na szczęcie” nie spalone, ale schowane na strychu kaplicy, gdy przerabiano ją na salę katechetyczną, po usunięciu religii ze szkół. Po znalezieniu wróciły przy remoncie na swoje miejsce w nienaruszonym stanie; jedynie obudowa podstaw kolumn była tak spróchniała, że wykonano nową, już nie gładką, ale z filunkowych płaszczyzn.
7. Obraz Pana Jezusa Miłosiernego
O obecności tego obraz w kaplicy pisze ks. Ludwik Siwadło umieszczając go w jej spisie inwentarzowym z dn. 10. XII. 1950 r. Nie podaje wykonawcy tego obrazu. Wymiary obrazu: 111,5cm. x 83 cm. Obraz został umieszczony w kaplicy najpóźniej w 1950 r. a więc w 12 lat po śmierci św. Faustyny, co świadczy o spontanicznym i bardzo wczesnym kulcie wizerunku Jezusa Miłosiernego w naszej parafii.
8. Obrazek z św. Janem Pawłem II Wielkim
Wymiary obrazka: 27 cm. x 22,8 cm. Obrazek opatrzony „relikwią szaty” Ojca św. został przywieziony z Rzymu w 2012 r. a ofiarował go zastępca generała zakonu Salwatorianów. W ten sposób spełnione zostało częściowo życzenie niektórych parafianek wyrażone po remoncie kaplicy. Prosiły o dwie rzeczy: żeby w kaplicy w niedzielę była odprawiana Msza św. oraz by znalazł się w niej wizerunek św. Jana Pawła II
9. Święty Stanisław Szczepanowski
Wykonawca tego obrazu jest nieznany. Prawdopodobnie obraz został namalowany na 900-lecie męczeńskiej śmierci św. Stanisława czyli w 1979 r. Nota bene, w nadstawach ołtarzy głównych starszych kościołów diecezji krakowskiej czy tarnowskiej przede wszystkim można spotkać dwóch świętych: św. Wojciecha i właśnie św. Stanisława ze Szczepanowa. Wymiary obrazu: 109 cm x 79 cm.
10. Matka Boża Katyńska
Obraz został namalowany na płótnie przez siostrę Luizę Zaczyk ze Zgromadzenia Sióstr Służebniczek. Siostra Luiza jest absolwentką akademii plastycznej, obecnie pracuje przy parafii pw. Ducha Św. w Mielcu. Obraz został ukończony przez artystkę w nocy – 9/10 kwietnia 2010 r. – a więc na parę godzin przed katastrofą smoleńską. Poświęcenia obrazu dokonał ks. bp. Władysław Bobowski w czasie patriotycznej uroczystości w 70. rocz. katyńskiego mordu.
Ks. bp. poświęcił wtedy również pomniki katyńskie przy kaplicy oraz pomnik ofiar tragedii smoleńskiej. Uroczystość ta odbyła się 30.IV.2010 r. (piątek).Wymiary obrazu: 85 cm. x 65 cm.
11. Święty Józef
Ten największy obraz, o wymiarach: 216 cm x 137 cm., jest dziełem malarza z Krakowa – pana Kazimierza J. Rydla – spokrewnionego z poetą Lucjanem Rydlem. W parafii oprócz tego są jeszcze dwa obrazy tego artysty: obraz Matki Bożej Nieust. Pomocy i portret papieża Jana Pawła II. Obraz św. Jozefa został namalowany w 1988 r. Ufundował go w dużym stopniu ks. prałat Stanisław Pieprznik proboszcz z Trzetrzewiny, który w tymże roku prowadził rekolekcje wiekopostne w naszej parafii i nie wziął za te rekolekcje honorarium lecz przeznaczył je na namalowanie obrazu św. Józefa dla naszego kościoła.
Ramy dla tego obrazu darmowo wykonał Józef Gawlik z Męciny – ojciec znanego muzyka Stanisława Gawlika. Obraz został umieszczony w nawie południowej, tzw. rdziostowskiej, naszego kościoła w miejsce obrazu Przemienienia Pańskiego, który został powieszony na jednym z filarów.
12. Płaskorzeźba P. Jezusa Cierniem Ukoronowanego
Wymiary: 40 cm x 27 cm. Rzeźbę tę w drzewie lipowym, jak wiele innych w naszej parafii, wykonał p. Augustyn Pogwizd z Paszyna.
13. Dwa orły w koronach
Orły te, odlane w brązie, są umieszczone przy wejściu do grobowca ze wschodniej strony kaplicy. To cud, że koron nie pozbawili ich Niemcy czy komuniści. Orły na grobowcu zostały umieszczone pewnie z tego powodu, że spoczywał w nim między innymi powstaniec styczniowy, porucznik Wojsk Polskich śp. Adam Dąbrowa – Morawski. Do puklerzy orłów były niegdyś przymocowane ramiona świeczników, które niedawno odnalazły się i czekają na swoje ponowne umocowanie. Wymiary orlich płaskorzeźb: wys. 22 cm, rozpiętość skrzydeł 16,5 cm.
14. Ławki
5 ławek z oparciem; szer. 157 cm., wys. 90 cm. Ławki te były niegdyś w kościele parafialnym i stały pod chórem w kaplicy północnej. Są niewiadomego pochodzenia. Nie należały do pierwszego wyposażenia kaplicy. Na przełomie 2012/13r. zostały poddane konserwacji i renowacji, gdyż były mocno zgryzione przez robaki. Renowacji dokonał p. Stanisław Zaręba z Drzykowej a konserwacji p. Piotr Pogwizd.
15. Matka Boża Częstochowska
Obraz został ufundowany przez Olgę Morawską, żonę dziedzica Stanisława – jako wotum za ocalenie syna Jana z kaźni hitlerowskiej – i przekazany do kaplicy dworskiej. Został umieszczony w ołtarzu głównym kaplicy. Na odwrocie obrazu widnieją takie słowa dedykacji: Do kaplicy w Marcinkowicach jako wotum za powrót syna Jana z obozu Koncentracyjnego w Oświęcimiu – ofiarowuje 14.V. 1950 matka Olga Janina Morawska.
Gdy w czasach komunistycznych, po wyrzuceniu lekcji religii ze szkoły, kaplica została dostosowana do potrzeb nauczania katechetycznego, obraz powędrował do nowego kościoła parafialnego i przez długi czas wisiał na filarze kaplicy północnej, czyli w ówczesnej kaplicy Matki Bożej, w sąsiedztwie obrazu ze Ślubami Jasnogórskimi Narodu Polskiego. Następnie w 2011 roku znalazł schronienie w powstałym muzeum parafialnym, by w 2012 roku przejść gruntowną konserwację i renowację, gdyż był już mocno zniszczony przez korniki. Prace te wykonał fachowo p. Piotr Pogwizd z Paszyna, rzeźbiarz – konserwator. Po zakończeniu trzechletnich prac renowacyjnych kaplicy dworskiej, w 2012 obraz Matki Bożej Częstochowskiej po latach znów wraca na swoje pierwsze miejsce, czyli do kaplicy dla której był ofiarowany. Dodam, że o tym obrazie kilka razy pisały gazety w kontekście ukrywania się w Marcinkowicach kuriera Jana Karskiego. Fundatorka obrazu śp. Olga Morawska nie spoczywa w Marcinkowicach, ale na jednym z cmentarzy w Warszawie. Wymiary obrazu: 70,5 cm. x 58 cm.
Aktualności parafialne
Transmisje Mszy Świętych
Marcinkowice 3
33-393 Marcinkowice
Kancelaria Parafialna
czynna Wt. – Pt.:
wieczorem przez godzinę po Mszy św.
W sprawie pogrzebu i do chorego
o każdej porze.
Linki:
Strona Oficjalna Parafii
Parafia Rzymskokatolicka pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Marcinkowicach
- 146
- 198 375
Witamy Online: 4 Gości